>>Polonia Restituta – Polska Odrodzona<<

Zespół budowli na Gubałówce, budynek górnej stacji kolei linowo – terenowej wraz z budynkiem restauracji, połączone ze sobą za pomocą modernistycznej pergoli, zostały oddane do użytku w 1938 roku – dwa miesiące przed Mistrzostwami Świata FIS w Narciarstwie. Na realizację projektu Stowarzyszenie Architektów Polskich rozpisało konkurs. Zwyciężył zespół młodych, warszawskich architektów. Arseniusz Romanowicz, Jacek Szwemin i Piotr Szymaniak sporządzili projekt restauracji, natomiast Władysław Stokowski zaprojektował budynki stacji kolei linowo – terenowej. Zarówno architektura, rozwiązania funkcjonale, estetyczne jak i modernistyczne wzornictwo oraz wnętrza były jednymi z czołowych osiągnięć szeroko rozumianej sztuki projektowej II RP. Prestiż założenia wzrósł, kiedy to po zakończeniu Wystawy Światowej w Paryżu w 1937 r. niektóre elementy Pawilonu Polskiego trafiły na Gubałówkę, były to m.in. rzeźba >>Polonia Restituta – Polska Odrodzona<< autorstwa artysty Franciszka Masiaka, wieńcząca rotundę pawilonu, a także czterdziestometrowej długości stalowy maszt flagowy, projektu inżyniera Stanisław Hempla.
W czasie okupacji niemieckiej kolej linowo – terenowa na Gubałówkę nosiła nazwę „Bergbahn Sonnbergalpe”, później „Standseilbahn”. Z uwagi na roztaczający się z Gubałówki widok na panoramę Tatr, z kolejki oraz restauracji bardzo chętnie korzystali okupanci. Restauracja była lokalem właściwie tylko dla Niemców, przy czym nie umieszczono nad wejściem napisu „Nur fuer Deutsche”.
Czas okupacji bez uszczerbku przetrwała w swojej pierwotnej lokalizacji >>Polonia Restituta<< – rzeźba ponadnaturalnej wysokości postaci kobiecej, trzymającej na ręku orła w koronie, rozpościerającego skrzydła do lotu. Maszt inżyniera Hempla runął podczas wiatru halnego w 1940 roku. Władysław Stokowski zginął 20 września 1939 roku w Sahryniu w powiecie Hrubieszów na froncie II wojny światowej, broniąc ojczyzny przed agresją radziecką. Jacka Szwemina po torturach na Pawiaku, Niemcy zamordowali 2 kwietnia 1940 roku w Palmirach.
W 2012 roku >>Polonia Restituta<<, po renowacji, powróciła przed budynek restauracji na Gubałówce.