• Home
  • Aktualności

8 kwietnia 1901 roku urodziła się Małgorzata Jachymiak – pierwsza kobieta wójt w Polsce

8 kwietnia 1901 roku w Odrowążu urodziła się Małgorzata Jachymiak „Margośka” (z domu Dziurdzik) – pierwsza kobieta wójt w Polsce.

Już w młodości wykazywała się dużym zaangażowaniem społecznym. Przewodniczyła Komitetowi Dziewcząt Podhalańskich, a także była członkiem Związku Katolicko-Ludowego. Należała do kółka rolniczego oraz koła gospodyń wiejskich. Działalność Małgorzaty była dostrzegana przez mieszkańców wsi. Dowodem uznania i pełnego zaufania z ich strony jest fakt, iż Małgorzatę wybrano w 1935 r na wójta zbiorowej gminy z siedzibą w Odrowążu (jedna z pierwszych dwóch kobiet mianowanych na tę posadę w Polsce).
Wybuch II wojny światowej nie powstrzymał jej działań. Jednakże w związku z profaszystowską agitacją Wacława Krzeptowskiego – przedwojennego lidera Stronnictwa Ludowego, działalność Małgorzaty w ruchu ludowym musiała przyjąć inną, konspiracyjną formę. Członków Stronnictwa Ludowego, którzy nie chcieli dołączyć do akcji Goralenvolku, aresztowano.
W jej mieszkaniu znajdował się punkt odbioru audycji radiowych, za co groziła kara śmierci. Mimo takiego ryzyka nasłuchy radiowe przepisywano na maszynach i kolportowano wśród zaufanych osób. Małgorzata nie pozostawała obojętna na los osób przebywających w więzieniu w Czarnym Dunajcu. Wraz z mieszkańcami wsi Odrowąż chętnie oddawała żywność, która za pomocą Otylii Bednarczyk była przekazywana więźniom. Małgorzata Jachymiak była członkiem Związku Walki Zbrojnej, a w 1941 r. zaczęła działalność w Konfederacji Tatrzańskiej, organizacji ze sprecyzowanym programem walki z Goralenvolkiem. Na skutek zdrady konfidenta gestapo – Stanisława Wegnera-Romanowskiego, Małgorzata została aresztowana 1 lutego 1942 r.
Wraz z innymi aresztowanymi została przewieziona do Palace. Tam, przez kilka dni musieli stać w sali twarzami do ściany, bez jedzenia, bez picia, bez możliwości spoczynku. Z sali zabierano ich na przesłuchania, które w rzeczywistości były nieludzkimi torturami. Po przesłuchaniu prawie nieprzytomne osoby znowu były sprowadzane do pokoju, gdzie musiały nadal stać, przysłuchując się przy tym krzykom osób bitych na przesłuchaniach.
W miarę, gdy przesłuchanie uznawano za zakończone, więźniów zaciągano do cel, w których przetrzymywano ich kilka tygodni, a czasem miesięcy. Małgorzata została przewieziona do więzienia w Tarnowie, a następnie, 28 maja 1942 roku trafiła do obozu zagłady w Oświęcimiu.
Pierwsza kobieta wójt w Polsce została zamordowana w KL Auschwitz 23 stycznia 1943 r., miała 42 lata.