17 stycznia 1918 roku w Zakopanem urodziła się Helena Marusarz. Pochodząca z utalentowanej sportowo rodziny, bardzo szybko zaczęła odnosić sukcesy w konkurencjach zimowych. W latach 1936-1939 była najlepszą polską zawodniczką narciarską, była siedmiokrotną mistrzynią Polski w konkurencjach alpejskich (bieg zjazdowy, slalom i kombinacja). Sylwetka młodej, słynącej z urody, utalentowanej sportowo góralskiej dziewczyny dziś budzi powszechny zachwyt i uznanie.
Sportową karierę przerwała wojna. Helena od razu zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Jako żołnierz ZWZ, kurier tatrzański komórki „Zagroda” Oddziału Łączności Konspiracyjnej KG SZP-ZWZ, przeprowadzała uciekinierów przez granicę, a w drodze powrotnej kolportowała materiały konspiracyjne. Helenka została złapana przez Grenzchutze na Słowacji wiosną 1940 roku. Przetrwała tortury w więźniach w Muszynie, Nowym Sączu, Tarnowie, w zakopiańskim „Palace” usłyszała wyrok śmierci, nie wyjawiła żadnej tajemnicy, nie wydała żadnej osoby.
We wrześniu 1941 roku z więzienia w Tarnowie, Józef Berestko do matki w Krakowie przesłał wiadomość: „Helena Marusarzówna z Zakopanego 12 września 1941 roku została rozstrzelana, ale nikomu o tym nie mów, bo skąd wiesz?…”
Helenka została zamordowana w Podgórskiej Woli. Staraniem rodziny, zwłaszcza brata Stanisława Marusarza, po latach powróciła do Zakopanego. Jej ekshumowane szczątki uroczyście pochowano 27 listopada 1958 r. na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku. Helena Marusarz pośmiertnie została odznaczona Orderem Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych. Od 1946 r. w Zakopanem rozgrywany jest Memoriał Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny. Jej imię noszą ulice w wielu polskich miastach; Krakowie, Bydgoszczy, Zakopanem, Tarnowie, Rzeszowie, Gdańsku, Jastrzębiu-Zdroju, Łodzi, Radomiu, Lęborku i Jaworznie, a także szkoły w Polsce, między innymi szkoła w Szczyrku, Pogórskiej Woli, Zębie, Woli Rzędzińskiej, Otwocku i w Warszawie.
Na fotografiach: Helena Marusarz-fotografia portretowa; uroczysty pogrzeb Heleny Marusarz 27 listopada 1958 w Zakopanem, zbiory Muzeum Tatrzańskiego
