Józef i Emilia Berestko

7 października 1936 roku w Zakopanem zawarto trójstronną umowę, na mocy której Józef Berestko zakupił materiał budowlany potrzebny do wzniesienia bufetu – schroniska na Polanie Pisanej w Dolinie Kościeliskiej. Wykończony budynek, wraz z parcelą, Stanisław Pitoń z żoną oddali w dzierżawę Berestce na okres 10 lat, począwszy od 1 grudnia 1937 roku.
Niewielki bufet, zlokalizowany na trasie Kurierów Tatrzańskich, był jednym z pierwszych punktów przerzutowych. Były legionista i powstaniec śląski, Józef Berestko od razu zaangażował się w pracę konspiracyjną na Podtatrzu. Został dowódcą zorganizowanej przez siebie „piątki konspiracyjnej”. W działalność włączona była także Emilia Berestko, żona Józefa, która pełniła funkcję łączniczki z okręgiem ZWZ w Krakowie. Emilia przewiozła broń oraz prasę konspiracyjną.
To właśnie Józef Berestko zaraził patriotyczną aktywnością Stanisława Marusarza, który zarządzał w sąsiednim schronisku na Hali Pysznej.
Ze spisanych wspomnień Emilii Berestko dowiadujemy się o aresztowaniu, o przesłuchaniach – torturach w Palace, o współwięźniach, o wydarzeniach w więzieniu w Tarnowie, o wywozie do Ravensbrück, do Sachsenhausen, o wyzwoleniu.
Po aresztowaniu małżeństwo zostało przewiezione do Palace. Emilia czekała na przesłuchanie na korytarzu na parterze, słysząc przy tym krzyki swojego męża torturowanego na I piętrze. Berestkowie byli przesłuchiwani co parę godzin przez 3 dni. W przerwach pomiędzy konfrontacjami musieli stać w pokoju twarzą do ściany wraz z innymi więźniami. Nie podawano im przy tym jedzenia i picia.
Emilia nie przyznała się do stawianych zarzutów, nikogo nie wydała. W czerwcu 1945 roku wróciła do domu, do Zakopanego. Dopiero na miejscu dowiedziała się, że jej mąż Józef Berestko, z którym widziała się ostatni raz na dworcu w Tarnowie latem 1941 roku, zginął 27 maja 1942 roku w KL Auschwitz.
Emilia Berestko zmarła w Zakopanem w 1978 roku. Po wojnie angażowała się w działalność kombatancką. Dziękujemy Pani Elżbiecie Damięckiej, która przekazała do Muzeum Palace zbiór oryginalnych dokumentów, gromadzonych latami przez jej ciocię – Emilię Berestko. Archiwalia posłużą nam wszystkim do poznania historii II wojny światowej na Podtatrzu.
Na fotografiach: Emilia i Józef Berestko, archiwalia oraz fotografie przekazane do Muzeum Palace przez rodzinę; Akt zgonu z 30.06.1942 z KL Auschwitz, archiwalia przekazane do Muzeum Palace przez rodzinę; Bufet na Polanie Pisanej w Dolinie Kościeliskiej, 1936, zbiory Muzeum Tatrzańskiego.